به‌گزارش اقتصادما به نقل از ایسنا، راندمان نیروگاه‌های حرارتی یکی از شاخص‌های کلیدی در ارزیابی کارایی سیستم‌های تولید برق و کاهش هزینه‌هاست. این شاخص مستقیماً بر میزان مصرف سوخت، انتشار گازهای گلخانه‌ای و بهره‌وری اقتصادی تأثیرگذار است. طبق آخرین بررسی‌های صورت گرفته ایتالیا با راندمان ۵۰ درصد بالاترین راندمان نیروگاه‌های حرارتی را در بین کشورهای مورد بررسی دارد. پس از آن، بریتانیا با راندمان ۴۸ درصد در رتبه دوم قرار دارد.
ایران با راندمان ۳۹.۵ درصد در این نمودار به‌طور میانگین در رتبه‌ای بالاتر از بسیاری از کشورها مانند کانادا، آلمان و چین قرار دارد. این راندمان نسبتا خوب است اما هنوز جای بهبود وجود دارد. روسیه با راندمان ۲۴.۶ درصد پایین‌ترین راندمان را در این فهرست دارد. همچنین کشورهای عربستان سعودی، فرانسه و امارات متحده عربی نیز راندمان‌هایی پایین‌تر از ۳۵ درصد دارند.
به‌طور کلی، کشورهای اروپایی و برخی کشورهای آسیایی، راندمان بالاتری دارند که نشان‌دهنده استفاده از فناوری‌های بهینه‌تر در سیستم تولید برق حرارتی آن‌هاست. برای ایران، ارتقای راندمان می‌تواند به کاهش مصرف سوخت و کاهش آلودگی‌های زیست‌محیطی کمک کند.
وضعیت کنونی و اهمیت نیروگاه‌های سیکل ترکیبی
در ایران، نیروگاه‌های حرارتی که عمدتاً از نوع گازی و سیکل ترکیبی هستند، سهم بزرگی از تأمین برق کشور را بر عهده دارند و همواره تلاش بر این است که راندمان این نیروگاه‌ها بهبود یابد. نیروگاه‌های سیکل ترکیبی به دلیل بهره‌گیری از دو سیکل حرارتی، راندمان بالاتری نسبت به نیروگاه‌های گازی دارند و قادر به تأمین برق با مصرف کمتر سوخت هستند.
هم‌اکنون، نیروگاه‌های سیکل ترکیبی در ایران با راندمانی بین ۴۷ تا ۵۱ درصد فعالیت می‌کنند. با توجه به افزایش مصرف برق در فصول گرم و سرد، به‌خصوص در تابستان که نیاز به خنک‌سازی و مصرف برق افزایش می‌یابد، این نیروگاه‌ها از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند. توسعه این نوع نیروگاه‌ها و افزایش راندمان آن‌ها می‌تواند به تأمین برق پایدار و کاهش فشار بر منابع سوختی کمک کند.
راندمان پایین‌تر نیروگاه‌های گازی و بخاری
نیروگاه‌های گازی که در ایران اغلب به‌عنوان پشتیبان در فصل‌های پیک مصرف استفاده می‌شوند، به‌طور متوسط راندمانی در محدوده ۳۰ تا ۳۵ درصد دارند. نیروگاه‌های بخاری نیز به دلیل استفاده از سوخت‌های فسیلی مانند مازوت و زغال‌سنگ و راندمان پایین‌تری که حدود ۳۵ تا ۳۸ درصد است، عمدتاً به‌عنوان نیروگاه‌های بار پایه فعالیت می‌کنند. اگرچه استفاده از مازوت به‌خاطر آلایندگی زیست‌محیطی دارای محدودیت‌هایی است، اما همچنان در برخی شرایط ناگزیر از استفاده از آن هستیم.
اقدامات کلیدی برای افزایش راندمان
با هدف افزایش راندمان و کاهش هزینه‌ها، یکی از راهبردهای کلیدی، افزودن بخش بخار به نیروگاه‌های سیکل ترکیبی است. اضافه شدن این بخش، امکان استفاده از انرژی حرارتی باقی‌مانده در سیکل گازی را فراهم می‌کند و می‌تواند راندمان کلی نیروگاه‌ها را به حدود ۵۵ تا ۶۰ درصد برساند. علاوه بر این، نگهداری و تعمیرات پیشگیرانه و جایگزینی تجهیزات فرسوده از اقدامات حیاتی برای حفظ و بهبود راندمان نیروگاه‌هاست.
برای افزایش بهره‌وری نیروگاه‌های گازی، بکارگیری فناوری‌های پیشرفته در زمینه ارتقای توربین‌ها و سیستم‌های خنک‌کاری نیز ضروری است. این راهکارها ضمن افزایش راندمان، به کاهش هزینه‌های عملیاتی و کاهش انتشار آلاینده‌ها کمک می‌کنند.
طرح‌های در دست اجرا برای نوسازی نیروگاه‌ها
طرح‌های متعددی از سوی شرکت برق حرارتی در حال اجراست که از جمله آن‌ها می‌توان به تبدیل نیروگاه‌های قدیمی به سیکل ترکیبی اشاره کرد. برای مثال، نیروگاه‌های بعثت و ری از جمله نیروگاه‌هایی هستند که به‌زودی به سیستم سیکل ترکیبی تبدیل خواهند شد. این اقدام به‌ویژه به کاهش مصرف سوخت و کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای کمک می‌کند و علاوه بر بهره‌وری بالاتر، از لحاظ زیست‌محیطی نیز مفید است. انتظار می‌رود با بهره‌برداری از این طرح‌ها در سال‌های آتی، وضعیت تامین برق و راندمان تولید بهبود یابد.
علاوه بر تبدیل نیروگاه‌ها، پروژه‌های نوسازی و به‌سازی تجهیزات در نیروگاه‌های حرارتی نیز با جدیت دنبال می‌شود. این پروژه‌ها شامل به‌روزرسانی تجهیزات اساسی، بهینه‌سازی فرآیندها، و ارتقای سیستم‌های کنترلی است. این اقدامات به افزایش بهره‌وری و کاهش هزینه‌ها کمک کرده و در جهت تأمین پایدار انرژی و کاهش تأثیرات منفی زیست‌محیطی نقش مهمی ایفا می‌کنند.
با اجرای این طرح‌ها و بهره‌گیری از فناوری‌های نوین، انتظار می‌رود که راندمان نیروگاه‌های حرارتی ایران به‌طور مستمر افزایش یابد و کشور به سمت تولید انرژی پایدار و کم‌هزینه حرکت کند. این اقدامات، علاوه بر کاهش فشار بر منابع سوختی، به کاهش آلودگی و بهبود کیفیت هوا نیز کمک خواهد کرد و نقش مهمی در دستیابی به اهداف توسعه پایدار ایفا می‌کند.
- صرفهجویی مصرف انرژی در زیر مجموعه وزارت نیرو آغاز شد
- تلاش برای تامین سوخت مورد نیاز نیروگاه ها
- خالی بودن ۸۷ درصد از ظرفیت مخازن سدهای تهران
- ساخت ۲۰ هزار مگاوات نیروگاه تجدیدپذیر با تامین مالی خارجی
- ۹۰ درصد برق کشور توسط نیروگاه های حرارتی و با سوخت گاز تامین می‌شود
- قطع ۴۸ گرماتاب روشن در اجرای طرح پایش مصرف گاز استان تهران
