به گزارش اقتصادما ، سعیید تاجیک در گفت‌وگو با ایسنا، در خصوص ناترازی انرژی، اظهار کرد: انرژی شاخصی به نام energy intensity وجود دارد که طبق آن، مشخص می‌شود که شدت مصرف انرژی به ازای هر واحد GDP برای کشور وضعیت مطلوبی نیست و تقریباً دو برابر متوسط جهانی آن است. ایران حتی در منطقه هم جزو پایین‌ترین رده‌هاست.  این به این دلیل است که ما در چند سال گذشته روند رشد اقتصادی مطلوبی نداشته‌ایم.

افزایش ۶۰ درصدی مصرف گاز  طی ۱۰ سال

وی با بیان اینکه در حوزه گاز در ۱۰ سال گذشته حدود ۶۰ درصد میزان مصرف گازمان افزایش پیدا کرده و از حدود ۵۰۰ میلیون مترمکعب به بیش از ۸۰۰ میلیون متر مکعب رسیده است، اظهار کرد: همچنین در حوزه بنزین در پنج سال گذشته از ۸۰ میلیون لیتر به بیش از ۱۲۵ میلیون لیتر رسیده‌ایم؛  یعنی حدود بیش از ۵۰ درصد افزایش داشته‌ایم؛  در حالی‌که ناوگان خودرو و موتورسیکلت ما تقریباً ۲۵ درصد افزایش پیدا کرده است.  اینها نشان می‌دهد که روند مصرف در کشور مطلوب نیست.

به گفته وی این وضعیت در حوزه آب و برق خیلی فاجعه نیست. ما تقریباًمصرف آبمان در شبانه‌روز به اندازه متوسط جهانی و مصرف برقمان حدود ۱۷ درصد بیشتر از مصرف جهانی است. اما اشکالی که در بخش مصرف گاز و سوخت از جمله بنزین و گازوئیل وجود دارد این است که چند عارضه جدی وجود دارد و به این دلیل می‌توان گفت جزو پرمصرف‌ها قرار گرفته‌ایم.  

بیش از ۱۱ برتر متوسط جهانی گاز مصرف می‌کنیم

عضو هیات نمایندگان اتاق ایران با بیان اینکه ما در بحث گاز تقریباً ۱۱ برابر متوسط جهانی در حوزه خانگی و تجاری و صنایع ‌کوچک‌ گاز مصرف می‌کنیم و آن هم به دلیل سیاست‌های گذشته‌ است که دولت‌های مختلف برای توسعه شبکه گازرسانی داشتند، گفت: در صورتی‌که شاید اگر قرار بود سیاست درست‌تری اتخاذ شود این بود که ما باید یک انرژی را به در منزل مردم می‌فرستادیم،  اماهم گاز را فرستادیم و هم برق را،  بنابراین هزینه‌اش بسیار زیاد شد، از این‌رو مصرف را افزایش داد.  

تاجیک ادامه داد: درحالی‌که بهتر بود گاز را به نیروگاه‌ها می‌بردیم و تبدیل به برق می‌کردیم و برق را در منزل مردم می‌بردیم،  اما این اتفاق نیفتاد و در زمان‌هایی که احساس می‌شد ایران مخزن گاز دنیاست و می‌تواند صادرکننده گاز در جهان باشد چنین سیاست اشتباهی همه معادلات را بر هم زد.

وی با بیان اینکه به طور مثال الان حدود ۴۶ درصد مصرف گاز در حوزه خانگی و تجاری و صنایع عمده و ۹ درصد از کل گاز در حوزه پتروشیمی است که از این ۹ درصد هم نصف آن برای انرژی خودشان مصرف می‌شود و نیمی دیگر برای خوراک پتروشیمی‌ها و تقریباً ۳۰ درصد ظرفیت پتروشیمی کشور هم به دلیل اینکه گاز نداریم خالی است.  

این کارشناس حوزه انرژی با تاکید بر اینکه ما در واقع مصرف گازمان در این شرایط قرار دارد فقط به مردم برنمی‌گردد؛  زیرا سیاست‌هایی که اتخاذ شده و وسایلی که برای استفاده در اختیار مردم قرار داده‌ایم،  به مصرف افزایش فزاینده‌ای داده است، گفت: به طور مثال ما بخاری‌هایی با راندمان‌های بسیار پایین در اختیار مردم قرار دادیم.  به‌طوری‌که در واحدهای تجاری و مسکونی روستایی،  هر روز صبح و شب ۲۴ساعته گاز می‌سوزانند و لذت حرارت و گرما با راندمان پایینی در اختیار مردم قرار داده می‌شود.

افزایش قیمت مساله را حل نمی‌کند

به گفته تاجیک واقعیت این است که دولت سیاستی در این زمینه نداشته که وسایلی با مصرف پایین در اختیار مردم قرار دهد و به‌نوعی با سیاست‌های قیمت، مردم را به سمت دستگاه‌هایی با راندمان بالاتر و مصرف کمتر هدایت می‌کند.  اما دولت تنها راهکاری که در ذهن دارد این است که قیمت را گران کند.  در حالی‌که افزایش قیمت هم شرایطی دارد.

وی با بیان اینکه به دلیل پایین بودن رشد اقتصادی،  سرانه درآمد مردم نه‌تنها رشد نکرده،  بلکه در ۱۰ سال گذشته کاهش نیز پیدا کرده است گفت:  به‌نوعی انگار دولت می‌خواهد از طریق کاهش و نگهداری قیمت انرژی جبران مافات کند،  بنابراین تنها جایی که به آن دسترسی دارد این است که می‌خواهد حامل‌های انرژی را رایگان به مردم بدهد که قدرت خریدشان حفظ شود، این یعنی آینده‌فروشی،  زیرا ذخایری که ما داریم فقط برای این نسل نیست،  بلکه متعلق به نسل‌های بعدی هم هست.

اقتصاد پرمصرف و بی‌کیفیتی داریم

به گفته عضو هیات نمایندگان اتاق ایران به‌طورکلی در حوزه حکمرانی انرژی اقتصاد پرمصرف و بی‌کیفیتی داریم. وقتی شدت مصرف انرژی دو برابر متوسط جهانی است و بدترین وضعیت در منطقه برای تولید یک واحد GDP است و ششمین کشور در حوزه تولید گازهای گلخانه‌ای هستیم، نشان می‌دهد که اقتصاد آن ۴۰۰ میلیاردی که به‌عنوان تولید ناخالص داخلی تولید می‌کنیم،  صرف تولیدی بی‌کیفیت، پرمصرف و آلاینده‌ شده است که نه‌تنها امروز ملت را تحت تاثیر قرار می‌دهد،  بلکه آینده را هم به‌نوعی متاثر می‌کند.

ناترازی انرژی با یک فرمول حل نمی‌شود

تاجیک با بیان اینکه در نتیجه حل مسئله مصرف و به‌گونه‌ای ناترازی انرژی امروز به جریان پیچیده‌ای تبدیل شده که به‌راحتی و با یک فرمول قابل‌حل نیست که مثلاً با افزایش قیمت مسئله حل ‌شود، گفت: در واقع اگر بگوییم فقط می‌خواهیم حوزه مصرف یا تولید یا فقط قیمت را مدیریت کنیم،  قابل‌حل نیست. این جریانی است که ما باید از بهینه‌سازی تا فرهنگ‌سازی، آموزش، اصلاح قیمت و اصلاح اقتصادی شروع کنیم.  

وی افزود: در یک اقتصاد پنج‌ هزار دلاری، محیط‌زیست، انرژی، بهره‌وری و کارایی از بین می‌رود و تحت تاثیر اقتصاد پایین قرار می‌گیرد.  ازاین‌رو اگر رشد اقتصاد ایجاد شود، به هر شکل موضوع محیط‌زیست و مصرف هم درست می‌شود.  دولت باید مردم را به استفاده از وسایل بهتر ترغیب کند، خودرو باکیفیت‌تر با مصرف کمتر به آنها عرضه کند و وسایل انرژی‌بر پایین‌تری در اختیار آنها بگذارد. اگر رشد اقتصاد ایجاد شود، خود دولت امکان سرمایه‌گذاری روی زیرساخت‌ها را خواهد داشت.  

این کارشناس حوزه انرژی افزود: در حال حاضر نیروگاه‌ها در بالاترین میزان فشار کار می‌کنند تا برق تامین شود. اما آیا امکانش هست که این همین‌طور ادامه پیدا کند.  اگر سرمایه‌گذاری نکنیم آیا در دو یا پنج سال دیگر حل بحران امکان‌پذیر است؟ اگر بحث رشد اقتصاد اتفاق بیفتد و تامین نقدینگی وجود داشته باشد، نیروگاه‌های خورشیدی،  بادی و تجدیدپذیر امکان اضافه شدن به مدار دارد و به‌هرحال سرمایه می‌خواهد،  بنابراین دولت باید حمایت کند و این شرایط را برای بخش خصوصی آماده کند تا بتوانند به فضای تولید انرژی پاکوارد شوند.

باید به فکر چاره باشیم

تاجیک با بیان اینکه باید به فکر چاره باشیم،  زیرا به هر شکل هم اقتصاد ما اقتصاد آلاینده‌ای شده و به همین دلیل امکان صادرات بعضی از کالاها را به اتحادیه اروپاو کشورهای توسعه‌یافته نخواهیم داشت، گفت:  بنابراین باید برای بحث انرژی‌های پاک،  کاهش مصرف، بهینه‌سازیمصرف و افزایش راندمان همه با هم کار کنیم.  یکی از پیشنهادهایی که در برنامه هفتم توسعه لحاظ شده بحث معاونت انرژی است. این معاونت انرژی از چند جهت اهمیت دارد.

بحران انرژی و مصرف اگر مدیریت نشود می‌تواند به بحران امنیتی تبدیل شود

به گفته وی یکی از موضوعات مهم آن، این است که ما در وزارت نیرو و وزارت نفت، بهینه‌سازی را کنار جایی قرار داده‌ایم که عموماً خود وزارت نفت و وزارت نیرو محل تامین درآمد و فروش انرژی است.  موضوعی که اساساً دارای تعارض است.  بنابراین بهتر است که در واقع یک معاونت انرژی شکل بگیرد که بخشی از آن به حوزه مصرف بپردازد و بخشی دیگر نیز به حوزه تولید.

این کارشناس حوزه انرژی اظهار کرد: در گام بعدی این سازمان‌ها باید در جایی جمع شوند که بتوانند مدیریت حوزه مصرف و بهینه‌سازی مصرف را انجام دهند. به هر شکل ما چاره‌ای جز این نداریم. بحران انرژی و مصرف اگر مدیریت نشود می‌تواند به بحران امنیتی تبدیل شود.