به گزارش اقتصادما به نقل از ایرنا، راه آهن و صنعت ریلی ایران در سالی که گذشت روزهای پرفراز و نشیبی را پشت سر گذاشت. در حال حاضر حدود ۱۰ درصد بار کشور از طریق ریل حمل می شود، اما در حوزه‌هایی همچون برقی‌سازی و توسعه ریلی نیازمند بهبود شرایط هستیم.
امروز موضوع ترانزیت از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است و تغییرات سیاسی که در روسیه شکل گرفته فرصت مناسبی برای کشور ایران فراهم کرده و بسیاری از کشورها علاقه‌مند به ترانزیت از طریق ایران هستند.
با توجه به تحولات منطقه، ضرورت انتقال بار از روسیه به اقیانوس هند و برعکس افزایش یافته و این موضوع از اهمیت بسیاری برخوردار است. باید حمل‌ونقل ترکیبی بار بین کشورهای روسیه، جمهوری آذربایجان، ایران و در نهایت کشور مقصد هندوستان تکمیل شود و برنامه افزایش بار ریلی میان ایران و جمهوری آذربایجان در دستور کار قرار گیرد. پروژه‌ای که برای روسیه اهمیت خاصی دارد و آماده همکاری به منظور تحقق اهداف مشترک است.
در حال حاضر ما در پنج نقطه به کشورهای سی. آی. اس متصل هستیم و بر اساس برآورد انجام شده امکان حمل ۱۰ میلیون تن بار در سال از کریدور شمال- جنوب وجود دارد.
با احداث کریدور باکو به سمت جنوب و تا پایانه آستارا، ظرفیت بار در این مسیر به ۱۵ میلیون تن خواهد رسید.
در این راستا مسئولان راه‌آهن کشورمان اتصال کریدورهای مجاور را نیز باید در دستور کار قرار دهند تا بتوانیم از ظرفیت تشکل‌ها برای ایجاد راهکارهای رسیدن به اهداف برنامه هفتم توسعه استفاده کنیم.
تکمیل کریدور شمال- جنوب
یکی از مهمترین مواردی که در کشور و در سطح ملی در صنعت ریلی دنبال می‌شود، تکمیل کریدور شمال- جنوب است که حلقه مفقوده آن تکمیل خط آهن رشت- آستارا است. با توجه به اتفاقات حادث شده در روسیه و جنگ این کشور با اوکراین، به‌طور طبیعی بهترین مسیر برای انتقال بار به‌ویژه از جنوب شرق آسیا و برعکس به این کشور همسایه شمالی، مسیر ایران است. به‌طوری که امروز اهمیت این پروژه برای دولت‌های ایران، روسیه و جمهوری آذربایجان کاملا محرز است و همه بر اهمیت اجرایی شدن آن اتفاق نظر دارند.
بهترین مسیر در غرب دریای خزر، اتصال از طریق آستارا است و تنها جایی که اکنون بین راه آهن جمهوری اسلامی ایران و راه آهن جمهوری آذربایجان فاصله افتاده، محدوده رشت- آستاراست.
در این زمینه مقرر شده، با پشتیبانی و حمایت روسای جمهوری ایران و روسیه از تکمیل کریدور شمال- جنوب، مقرر شد خط ریلی رشت- آستارا پس از تملک اراضی طی یک سال، در مدت چهار سال ساخته شود.
پیش‌بینی وام ۱.۵ تا ۲.۵ میلیارد دلاری
اکنون این پروژه در مرحله نخست مطالعاتی خود قرار دارد و باید مرحله دوم آن تکمیل شود تا مبلغ نهایی وام مشخص شود، اما رقمی بین ۱.۵ تا ۲.۵ میلیارد دلار برای آن متصور است.
هدف‌گذاری این خط ریلی جابه‌جایی سالیانه ۱۵ میلیون تن بار خواهد بود.
کریدور شمال- جنوب، یکی از بزرگترین پروژه های ریلی کشور است که ایران را از طریق جمهوری آذربایجان به روسیه و کشورهای اروپایی وصل می‌کند.
کریدور شمال- جنوب که بر اساس امضای توافقنامه ۱۲ سپتامبر سال ۲۰۰۰ (۲۲ شهریور ۱۳۷۹) بین دولت‌های ایران، روسیه و هند شکل گرفته است، اکنون بین ۱۳ کشور جمهوری آذربایجان، بلاروس، بلغارستان، ارمنستان، هند، ایران، قزاقستان، قرقیزستان، عمان، روسیه، تاجیکستان، ترکیه و اوکراین به تصویب رسیده است که اروپای شمالی و غربی، فدراسیون روسیه، قفقاز، خلیج فارس (مسیر غربی)، آسیای مرکزی، خلیج فارس (مسیر شرقی) و دریای خزر، ایران و خلیج فارس (مسیر مرکزی) را به یکدیگر متصل می‌کند.
طرح راهبردی خط ریلی زاهدان- چابهار
چابهار به‌عنوان تنها بندر اقیانوسی ایران، با اتصال به شبکه ریلی، می‌تواند نقش پررنگ‌تری در تجارت منطقه‌ای و بین‌المللی ایفا کند.
طرح راه‌آهن چابهار- زاهدان، با هدف توسعه ریلی شرق کشور و اتصال بندر چابهار به شبکه ریلی، طرح توسعه سواحل مکران و ایجاد کریدور ترانزیتی شمالی - جنوبی در شرق کشور برای اتصال آسیای میانه و کشور افغانستان به آب‌های آزاد اقیانوسی، به طول ۶۳۴ کیلومتر در دستور کار وزارت راه و شهرسازی قرار دارد. این طرح ریلی از بندر چابهار آغاز می‌شود و پس از عبور از شهرهای نیکشهر، ایرانشهر و خاش به شهر زاهدان می‌رسد.
ارزش راه‌آهن چابهار- زاهدان ۱.۵ میلیارد دلار برآورد شده است که با تأمین اعتبار ۲۰ هزار میلیارد تومانی، تا پایان سال ۱۴۰۴ تکمیل می‌شود.
این خط ریلی که اتصال بندر چابهار به شبکه ریلی کشور را فراهم می‌کند، نقش مهمی در توسعه حمل‌ونقل و ترانزیت منطقه‌ای خواهد داشت.
این خط ریلی از چابهار آغاز شده و در مرحله نخست به زاهدان متصل می‌شود؛ اما در برنامه‌ریزی کلان قرار است تا سرخس و مشهد نیز امتداد یابد.
اتصال این مسیر به شبکه سراسری راه‌آهن، نقش مهمی در توسعه حمل‌ونقل کالا و افزایش ظرفیت ترانزیتی ایران خواهد داشت. این پروژه در کنار بندرعباس، یک مسیر ریلی شمال - جنوب دیگر ایجاد خواهد کرد که نقش کلیدی در حمل‌ونقل بین‌المللی ایفا می‌کند.
هم‌اکنون بخش زاهدان- خاش به اتمام رسیده و طبق برنامه‌ریزی انجام‌شده، ادامه این مسیر تا چابهار نیز تا پایان سال آینده تکمیل خواهد شد.
این مسیر، امکان انتقال کالا به کشورهای آسیای میانه، افغانستان و حتی اروپا را تسهیل خواهد کرد و با کاهش هزینه‌های حمل‌ونقل، زمینه‌ساز جذب سرمایه‌گذاری بیشتر در منطقه خواهد شد.
شبکه ریلی راه آهن ایران به سه بندر مهم در جنوب کشور، از جمله بندر عباس، بندر امام خمینی و بندرخرمشهر متصل است. این شبکه ریلی در شمال کشور نیز در دریای خزر به بندر امیر آباد و بندر کاسپین متصل است و در حال حاضر اتصال بندر مهم چابهار در کرانه دریای عمان و نیز بندر انزلی در کرانه دریای خزر نیز در دست احداث است.
شبکه ریلی راه آهن ایران به راه آهن‌های کشورهای آسیای میانه، ترکیه و پاکستان متصل است.
شبکه ریلی ایران از مرز شمتیغ به‌طول ۶۲ کیلومتر تا ایستگاه روزنک در داخل افغانستان کشیده شده و خط ریلی راه‌آهن ایران تا مرز عراق در شلمچه احداث شده است.
به منظور استفاده از این موقعیت بی‌نظیر و با توجه به این حقیقت که خاک ایران در عمل کوتاه‌ترین مسیر اتصال کشورهای آسیای میانه با آب‌های بین‌المللی و اروپا و نیز مسیری مناسب برای ترانزیت بوده و از امنیت و ایمنی بالایی برخوردار است، گذرگاه‌های بین المللی مختلفی در مسیرهای شرقی- غربی و شمالی-جنوبی از مسیر ایران عبور می کنند.
پیوستن جمهوری اسلامی ایران به سازمان همکاری شانگهای موجبات توسعه همکاری‌های اقتصادی و تجاری میان ایران و اعضای این سازمان را بیش از بیش تسریع کرده است.
راه آهن جمهوری اسلامی ایران با توجه به موقعیت خاص خود که به‌عنوان پل ارتباطی شرق به غرب آسیا و همچنین به‌عنوان گذرگاه دو قاره مهم اروپا و آسیا به شمار می‌رود، به دنبال استفاده از این فرصت برای تقویت و توسعه شراکت و همکاری در حوزه ترانزیت و لجستیک با کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای است.
توسعه همکاری‌های دوجانبه و چندجانبه در حوزه حمل ونقل و ترانزیت به ویژه تلاش برای رونق ترانزیت مسیرهای شرقی- غربی و شمالی- جنوبی عبوری از ایران با سایر کشورهای واقع در این مسیرها کمک زیادی خواهد کرد.
پایان ۱۴۰۴ اتصال ریلی ایران و عراق
خط ریلی شلمچه- بصره به‌عنوان یکی از طرح‌های مهم برون مرزی وزارت راه و شهرسازی است. از آنجایی‌که یکی از مزیت‌های کشورمان موقعیت ژئوپولیتیک آن است، تکمیل این خط ریلی می‌تواند افق جدید حمل و نقلی برای جمهوری اسلامی ایران و جمهوری عراق ایجاد کند.
ایران دارای موقعیت خوب ترانزیتی در خاورمیانه است و نقطه اتصال اروپا به خاور دور و آسیای جنوب شرق، همچنین نقطه اتصال کشورهای آسیای میانه به آب‌های گرم است؛ همه اینها پتانسیل‌هایی است که رقبا به بهانه های مختلف به‌دنبال محروم کردن ما از این ظرفیت هستند و مسائلی از این دست سبب شد تا بیش از ۲۰ سال اجرای این پروژه بین ایران و عراق در رفت و برگشت باشد.
با اتصال خط ریلی شلمچه- بصره، مردم از مبدا مشهد، تهران و قم و دیگر شهرها به‌طور مستقیم تا کربلای معلی طی مسیر دارند؛ همچنین زائران عراقی نیز می‌توانند بطور کاملا ریلی، از عراق به شهرهای تهران، قم و مشهد دسترسی پیدا کنند.
احداث این خط ریلی با هدف سفر ریلی با رفاه بالا و ارزان برای زائران ایرانی به کربلا و زائران عراقی به مشهد مقدس و دیگر اماکن زیارتی و توریستی احداث می‌شود.
با این حال، اتصال ریلی بین دو کشور در مرز ریلی که وجود نداشته، کار ساده‌ای نیست و مشکلات حقوقی قابل توجهی بر سر راه آن پیش‌بینی می‌شد، اما با سفر دکتر پزشکیان به عراق، برگزاری جلسات با شیاع‌السودانی و همچنین حضور رئیس‌جمهور در بصره، به نقطه عطفی در پیشبرد این پروژه مهم بدل شد و اکنون مشکل خاصی بر سر راه اجرای این پروژه وجود ندارد.
اینک مقرر شده اجرای پروژه زیرسازی و روسازی راه آهن از نقطه صفر مرزی در شلمچه تا ایستگاه راه‌آهن بصره به طول ۴۰ کیلومتر را طرف عراقی بر عهده بگیرد، همچنین از نقطه صفر مرزی به عمق ۱۶ کیلومتر به سمت بصره عملیات مین‌روبی توسط کشورمان انجام شود.
در محدوده ورودی شهر بصره با اروند رود (شط العرب) مواجهیم که باید پلی با قابلیت عبور ریل بر روی آن احداث شود. در عین حال این پل باید دارای دهنه بازشو برای عبور و مرور کشتی‌ها باشد. با توانمندی بالای مهندسان ایرانی، عراقی‌ها تقاضا داشتند که احداث این پل را نیز ما بر عهده بگیریم.
از سوی دیگر، در نقطه صفر مرزی شلمچه ایستگاه ریلی نداریم اما اکنون که موضوع اتصال شبکه ریلی ایران و عراق را داریم، این قطار به سمت عراق ادامه خواهد یافت؛ بر این اساس نیازمند احداث ایستگاه مسافری راه‌آهن در شلمچه بودیم که این اقدام نیز در دستور کار است.
عملیات اجرایی ساخت پل بر روی اروند رود از مرداد ۱۴۰۳ آغاز شده است که امید می‌رود در مدت ۱۸ ماه به اتمام برسد.
نیاز به ۵ همت اعتبار برای اجرای پروژه
پروژه ریلی شلمچه - بصره از محل منابع عمومی تامین اعتبار می‌شود و پیش‌بینی شده برای انجام آنچه بر عهده طرف ایرانی است (یعنی ساخت پل، مین‌روبی و احداث ایستگاه راه‌آهن) پنج‌هزار میلیارد تومان بودجه نیاز باشد.
کارشناسان امیدوارند حداکثر تا پایان سال ۱۴۰۴ شاهد افتتاح این خط ریلی و دیگر پروژه‌های مرتبط بوده و در ایام اربعین دو سال بعد شاهد انجام سفرهای ریلی اربعین «مبدا- مقصدی» به عتبات عالیات باشیم.
برقی کردن قطار تهران - مشهد
برپایه این گزارش، دو پروژه برقی کردن قطار تهران- مشهد و قطار سریع‌السیر تهران- قم- اصفهان از مدت‌ها پیش در دستور کار بودکه است که در ادامه با مشکلاتی مواجه شد.
برقی کردن قطار تهران - مشهد جزو پروژه‌های اولویت‌دار وزارت راه و شهرسازی است و اکنون در سبد پروژه‌های فاینانسی دولت قرار گرفته است.
مذاکرات اولیه این پروژه انجام شده و بر مبنای مطالعات قبلی و اطلاعات و قراردادهای پیشین، همه مجوزهای آن اخذ شده است و مسئولان راه‌آهن عنوان کردند که طی ۲ تا سه ماه آینده عملیات اجرایی آن و استقرار پیمانکار در پروژه انجام شود.
برای اینکه پروژه سرعت بیشتری به خود بگیرد، مسیر تهران - گرمسار در اولویت قرار گرفته و بازدیدهای میدانی توسط تیم اجرایی انجام شده است؛ چند پیمانکار داخلی در این زمینه ورود کرده‌اند و مشاور داخلی بخش اول را به صورت مستقل از طریق پیمانکاران داخلی دنبال می‌کند و امید می‌رود طی ۲ تا سه ماه آینده شاهد پیشرفت خوبی در استقرار پیمانکار و شروع عملیات اجرایی باشیم.
چراغ سبز برای اجرای پروژه قطار سریع‌السیر تهران- قم- اصفهان
بخشی از قرارداد پروژه قطار پرسرعت تهران- قم- اصفهان تامین مالی و فاینانس دولت چین را داشته و دارد، اما برای ادامه کار بین سازمان برنامه و بودجه، تصمیم گیران بانک مرکزی و وزارت راه اختلاف نظری وجود داشت، اما با مذاکرات انجام شده طی چند ماه اخیر بخش اعظم این اختلافات برطرف شد.
در این زمینه، جبارعلی ذاکری مدیرعامل راه آهن از یک راهکار میان‌بُر خبر داد که هم فاینانس قبلی چین را احیا کنیم و هم برای ادامه کار با سقف مشخصی (که بانک مرکزی و سازمان برنامه و بودجه هم آن سقف را تایید می‌کنند) بتوانیم پروژه را فعال کنیم.
این توافق که بین سازمان برنامه و بودجه، استانداری اصفهان و وزارت راه و شهرسازی شکل گرفته است، چراغ سبزی برای فعالیت مجدد این پروژه خواهد بود.
سوت قطار تهران- وان به صدا در آمد
روز یکشنبه (۱۹ اسفندماه) و در واپسین روزهای سال ۱۴۰۳، پس از پنج سال توقف، نخستین قطار بین المللی تهران- وان از مبدا تهران حرکت کرد. این قطار با ظرفیت ۲۸۰ نفر از مقصد تهران حرکت و با توقف در تبریز در نهایت به وان می‌رسد.
به گزارش ایرنا، اینها بخشی از اقدامات مهم و دستاوردهای شرکت راه آهن جمهوری اسلامی ایران در سال ۱۴۰۳ است. اما فراموش نمی‌کنیم کشورمان از ناوگان ریلی فرسوده و عمر بالای لکوموتیوها رنج می‌برد و هزینه‌های نگهداشت ناوگان ریلی نسبت به میانگین جهانی بالاتر است. ضمن اینکه موضوع تحریم ها و ظرفیت پایین تولید ناوگان در کشور نیز وجود دارد. با این حال با نگهداری و تعمیر و بازسازی ناوگان فرسوده، خدمات راه آهن ادامه یافته است.
امید است در سال جدید شاهد گشایش‌های خوبی بر سر راه مشکلات این بخش از صنعت حمل و نقل کشورمان در جهت توسعه ترانزیت و بهبود خدمات رسانی بار و مسافر باشیم.
- قیمت سوخت هواپیما از فروردینماه ۱۱ هزار تومان می‌شود
- دستورالعمل ثبتنام مجردها در طرح‌های حمایتی مسکن ابطال شد
- آخرین وضعیت جادهها / چالوس یکطرفه شد
- اعلام محدودیتهای ترافیکی در محورهای اصلی کشور
- تاکید وزیر راه و شهرسازی بر تعامل و هماهنگی حداکثری دستگاهها در ایمنی سفرهای نوروزی
- سال جدید همراه با بارندگی خواهد بود
